Na Dolinie Jozafata

Matka mojej Matki żyła w podkarpackiej wsi.

Świat, jak drożdżowe ciasto z rodzynkami Żydów,

albo starozakonnym zakalcem. Biedny świat,

w którym litery były niezrozumiałymi znakami,

a Biblia nieczytanym zbiorem cudownych obrazów.

Na ścianie w jej drewnianym domu wisiały

obrazy Chrystusa i Maryi. Na piersiach

mieli wielkie krwawiące serca, jakby wyjęte

wprost z worków osierdziowych.

Babcia płakała nad Żydówką z synkiem na ręku,

zastrzelonymi przez policjanta w nadrzecznej kalwarii.

Przecież to też byli ludzie!!

To było jej odkrycie na miarę Ewangelii.

Drewniany dom był wypełniony zapachem oczekiwania.

Czekano na członków wielkiej rodziny, rozsianej

po wioskach i świecie. Na sąsiadów ku pomocy.

Na wrogów, którzy niespodzianie rozorzą miedzę i kraj.

Czekano na niedziele i święta.

Dni, w których Bóg i człowiek odpoczywali.

Czekano na śmierć, która do każdego zawita.

A nawet na zmartwychpowstanie, na czas po,

który nastąpi. I nikt się nie zastanawiał,

na co niebieskim duchom będą przydatne ziemskie ciała.

Codziennie o piątej rano Dziadek Józef śpiewał godzinki,

budząc cały dom. Nie pochodził z rodu Dawida, zwykły chłop,

Chrabąszcz zawzięty, ojciec trzech synów i pięciu córek.

Babka Helena modliła każdy fragment dnia,

doiła dwie krowy, żywicielki. Ze śmietany ubijała masło.

Wtedy śpiewała o Dolinie Jozafata, na której kiedyś

wszyscy się spotkamy. Ona i Dziadek, i ta Żydówka

z nad rzeki, i wnuki, i ten policjant, i ksiądz, a nawet może

jej mleczna krowa i kotka zwana Kocichą.

Dla niej ta Dolina była gdzieś za płaskością wsi,

może tam, skąd przyjeżdżali góralscy cieśle.

Smutny śpiew pulsował nadzieją z martwych powstania

i chyba życia lepszego niż doczesne.

Nie wiedziałem, czy śpiewała ku pamięci Dziadka Józefa,

który wcześniej umarł, ale nie zapytałem.

Potem umarły i Babcia, i Mama. I już nigdy

nie usłyszałem tej polskiej pieśni o żydowskiej dolinie,

w której będzie ostatecznie rozdzielone zło i dobro.

I nie zapamiętam jej słów. I nawet o niej zapomniałem.

Wróciła, kiedy patrzyłem na wapienne prostopadłościany

żydowskich grobów, w Dolinie Joszafat.

Tam, w tej Dolinie Wyroku, gdzie za słowami proroka

przekuto lemiesze na miecze, a sierpy na oszczepy,

a kto słaby, powiedział: „Jestem bohaterem”,

przypomniałem Matkę mojej Matki, śpiewającą

łagodnie o spotkaniu nad Cedronem.

Pomiędzy Ścianą Zachodnią Świątyni

a ścianą płaczu i nienawiści odgradzającą Betlejem,

wracałem myślami do tych pól pobielanych,

skąd moja Babka Helena

trzymając na postronku krowę i wszyscy, co z niej,

zmierzają do wrót Doliny.

Cichy pochód mojej pamięci, śpiewający psalmy

o życiu, które wciąż trwa.

I w którym ja wciąż jestem

wątpiącym obserwatorem.

Czy w tej dolinie rzeczywiście można oczekiwać

sprawiedliwości,

kiedy wypełniona jest po brzegi nienawiścią

i słowami proroka Joela o zemście?

Pytam i nie rozsądzam, choć chciałbym.

Jak Piłat.